Dziś porozmawiamy szczerze o tym, czego możemy się spodziewać w terapii SI i jak naprawdę wygląda "leczenie" zaburzeń integracji sensorycznej.
Zaburzenia SI - czy to w ogóle choroba?
Zanim odpemy na pytanie o "wyleczenie", warto zrozumieć, czym właściwie są zaburzenia integracji sensorycznej.
Integracja sensoryczna to proces, w którym nasz mózg odbiera, organizuje i interpretuje informacje napływające ze wszystkich zmysłów - nie tylko wzroku i słuchu, ale też dotyku, równowagi, poziomu świadomości własnego ciała czy czucia głębokiego.
Zaburzenia SI to sytuacja, gdy ten proces nie przebiega prawidłowo. Dziecko może wtedy bardzo silnie reagować na różne bodźce (np. dotyk, hałas), albo wręcz ich nie zauważać. Może też mieć trudność z planowaniem ruchów, skupieniem się czy radzeniem sobie w codziennych sytuacjach.
Ważne jest, że zaburzenia SI to nie choroba w klasycznym rozumieniu, ale raczej różnica w funkcjonowaniu układu nerwowego. To jak różnica między komputerem, który działa szybciej, a tym, który potrzebuje więcej czasu na przetworzenie informacji - oba są sprawne, ale działają inaczej.
Więc czy da się to "wyleczyć"?
Krótka odpowiedź: Zaburzeń SI nie "leczy się" w tradycyjnym znaczeniu tego słowa, ale można je bardzo skutecznie wspomagać i niwelować ich wpływ na codzienne funkcjonowanie dziecka.
Dłuższa odpowiedź: Mózg dziecka ma niesamowitą zdolność do plastyczności - czyli zmieniania się i uczenia nowych sposobów przetwarzania informacji. Dzięki odpowiedniej terapii możemy:
nauczyć mózg lepiej organizować informacje sensoryczne,
pomóc dziecku wypracować strategie radzenia sobie z trudnymi bodźcami,
zwiększyć tolerancję na różne doznania,
wzmocnić umiejętności, które sprawiają trudności,
poprawić ogólne funkcjonowanie w codziennym życiu.
Co oznacza "poprawa" w praktyce?
Sukces w terapii SI może wyglądać bardzo różnie dla różnych dzieci. Oto kilka hipotetycznych przykładów:
Małek, 4 lata - nadwrażliwość dotykowa:
Wcześniej: Płacz przy próbie ubrania niektórych ubrań, unikanie zabawy w piasku, problemy z myciem zębów
Po terapii: Toleruje różne faktury ubrań, gra w piaskownicy (choć wciąż ostrożnie), pozwala myć zęby bez dramatów
Zuzia, 6 lat - problemy z równowagą i planowaniem ruchów:
Wcześniej: Unikanie placów zabaw, częste potykanie się, trudności z jazdą na rowerze
Po terapii: Chętnie korzysta z huśtawek i zjeżdżalni, jeździ na rowerze, pewniej porusza się w przestrzeni
Tomek, 5 lat - potrzeba intensywnej stymulacji:
Wcześniej: Ciągłe wchodzenie na meble, przesadna siła w kontaktach z innymi, trudności z koncentracją
Po terapii: Lepiej reguluje swoją potrzebę ruchu, używa odpowiedniej siły, może siedzieć spokojnie przez dłuższy czas
Jakie czynniki wpływają na skuteczność terapii?
Wiek dziecka - im młodsze dziecko, tym większa plastyczność mózgu, ale pamiętaj, że poprawa możliwa jest w każdym wieku!
Stopień zaburzeń - łagodne zaburzenia często ustępują całkowicie, podczas gdy głębsze wymagają długotrwałego wsparcia, ale również przynoszą znaczące rezultaty.
Regularność terapii - konsekwentne ćwiczenia, zarówno w gabinecie, jak i w domu, są kluczowe dla sukcesu.
Wsparcie rodziny - gdy rodzice rozumieją potrzeby dziecka i wspierają je w codziennych sytuacjach, efekty są znacznie lepsze.
Indywidualne podejście - każde dziecko jest inne i wymaga dostosowanego planu terapii.
Ile trwa terapia SI?
To jedno z najczęściej zadawanych pytań, na które niestety nie ma uniwersalnej odpowiedzi. Może to być:
kilka miesięcy - w przypadku łagodnych trudności u młodszych dzieci,
rok-dwa - dla większości dzieci z umiarkowanymi zaburzeniami SI,
kilka lat - gdy zaburzenia są głębsze lub współwystępują z innymi trudnościami.
Ważne jest, że poprawa zwykle następuje stopniowo. Pierwsze pozytywne zmiany mogą być widoczne już po kilku tygodniach, ale pełne efekty rozwijają się przez miesiące.
Terapia SI - jak to wygląda w praktyce?
Wbrew temu, co niektórzy myślą, terapia integracji sensorycznej to nie nudne ćwiczenia, ale przede wszystkim zabawa!
W gabinecie dziecko:
huśta się na różnych huśtawkach (rozwijanie poczucia równowagi),
zakopuje się w kulkach lub fasoli (stymulacja dotykowa),
przechodzi przez tunele i tory przeszkód (planowanie ruchów),
ugniata, miesza i dotyka różne masy plastyczne (tolerancja tekstur),
ćwiczy na trampolinach i materacach (świadomość własnego ciała).
W domu rodzice mogą wspierać terapię przez:
tworzenie "kącika sensorycznego" z różnymi teksturami,
wprowadzanie zabaw ruchowych dostosowanych do potrzeb dziecka,
stopniowe oswajanie z nowymi smakami i zapachami,
ustalenie rutyn, które pomagają dziecku organizować dzień,
cierpliwe wprowadzanie nowych doświadczeń w tempie dziecka
Dlaczego wczesna interwencja jest tak ważna?
Mózg dziecka do około 7. roku życia ma szczególnie wysoką plastyczność. To oznacza, że:
zmiany następują szybciej i są trwalsze,
dziecko łatwiej uczy się nowych strategii radzenia sobie,
można zapobiec utrwalaniu się niepożądanych wzorców,
łatwiej jest budować pozytywne doświadczenia z różnymi bodźcami
Jednak pamiętaj - nigdy nie jest za późno na rozpoczęcie terapii! Mózg zachowuje plastyczność przez całe życie, choć zmiany mogą następować wolniej.
Kiedy spodziewać się pierwszych rezultatów?
Pierwsze 2-4 tygodnie: Dziecko zaczyna chętniej uczestniczyć w aktywnościach, które wcześniej unikało. Rodzice często zauważają, że maluch jest spokojniejszy lub odważniejszy.
2-3 miesiące: Pojawiają się wyraźne zmiany w codziennym funkcjonowaniu - lepsze tolerowanie ubrań, chętniejsze jedzenie, większa odwaga w zabawie.
6 miesięcy i więcej: Dziecko rozwija nowe umiejętności, lepiej radzi sobie w trudnych sytuacjach, wzrasta jego pewność siebie.
Pamiętaj, że rozwój rzadko przebiega liniowo - mogą być okresy szybkiego postępu i chwile pozornego zastoju. To normalne!
Co oznacza "sukces" w terapii SI?
Sukces to nie zawsze pełne "wyleczenie", ale przede wszystkim:
dziecko lepiej funkcjonuje w codziennym życiu,
ma więcej radości z zabawy i aktywności,
czuje się pewniej w różnych sytuacjach,
rozwija strategie radzenia sobie z trudnościami,
rodzina żyje spokojniej, bez ciągłego stresu.
Czasem dziecko nadal będzie miało swoje preferencje i ograniczenia, ale nauczy się z nimi żyć i nie będą one przeszkadzać w szczęśliwym dzieciństwie.
Czy wszystkie dzieci z trudnościami potrzebują terapii SI?
Absolutnie nie! Wiele dzieci z łagodnymi trudnościami sensorycznymi radzi sobie świetnie dzięki:
zrozumieniu i wsparciu rodziców,
dostosowaniu środowiska do potrzeb dziecka,
stopniowemu oswajaniu z nowymi doświadczeniami,
cierpliwości i akceptacji.
Terapia SI jest wskazana, gdy trudności:
znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie,
utrudniają naukę lub zabawę,
powodują stres u dziecka i rodziny,
nie ustępują mimo domowych starań.
Jak rozpoznać, że dziecko potrzebuje pomocy?
Warto skonsultować się ze specjalistą, gdy dziecko:
W obszarze dotyku:
płacze przy dotykaniu niektórych materiałów lub tekstur,
unika zabawy z plasteliną, piaskiem, farbami,
ma problemy z tolerowaniem ubrań, skarpetek,
reaguje bardzo silnie na drobne skaleczenia.
W obszarze ruchu i równowagi:
bardzo boi się huśtawek, zjeżdżalni,
lub przeciwnie - ciągle szuka intensywnych doznań ruchowych,
ma trudności z jazdą na rowerze, hulajnodze,
często się potyka, wydaje się niezgrabne.
W obszarze planowania ruchów:
ma trudności z naśladowaniem ruchów,
nie potrafi wykonać sekwencji czynności,
unika zabaw konstrukcyjnych,
ma problem z używaniem nożyczek, rysowaniem.
W życiu codziennym:
trudności z jedzeniem (bardzo ograniczona dieta),
problemy z myciem zębów, strzyżeniem włosów,
trudności z zasypianiem,
częste napady złości, trudności z regulowaniem emocji.
Rola rodziców w terapii
Rodzice są najważniejszymi terapeutami swojego dziecka! Wasza rola to:
Obserwacja - zauważanie, co sprawia dziecku radość, a co trudności, i przekazywanie tych informacji terapeucie.
Cierpliwość - zmiany potrzebują czasu, a każde dziecko ma swoje tempo.
Konsekwencja - regularne wykonywanie prostych ćwiczeń w domu przynosi lepsze efekty niż sporadyczne intensywne sesje.
Wsparcie emocjonalne - dziecko potrzebuje czuć, że jest akceptowane takje, jakie jest, i że wspólnie pracujecie nad pokonywaniem trudności.
Edukacja - im lepiej rozumiecie potrzeby swojego dziecka, tym skuteczniej możecie je wspierać.
Na zakończenie - realistyczne, ale pełne nadziei spojrzenie
Drogi Rodzicu, zaburzenia integracji sensorycznej to nie koniec świata – to początek nowej drogi. Tysiące dzieci dzięki odpowiedniej terapii i wsparciu rodziców uczą się funkcjonować coraz lepiej i cieszą się pełnią dzieciństwa.
Czy Twoje dziecko będzie kiedyś funkcjonować identycznie jak dzieci bez zaburzeń SI? Może tak, a może nie - ale na pewno może nauczyć się żyć szczęśliwie i pełnie ze swoimi wyjątkowymi cechami.
Najważniejsze to:
zacząć jak najwcześniej,
być cierpliwym i konsekwentnym,
celebrować każdy, nawet najmniejszy postęp,
pamiętać, że Twoje dziecko jest przede wszystkim dzieckiem - wyjątkowym, kochanym i pełnym potencjału
Każdy krok naprzód, każda nowa umiejętność, każdy moment radości z zabawy to dowód na to, że terapia działa. A Ty, jako rodzic, jesteś najważniejszą częścią tej drogi.
Masz pytania dotyczące zaburzeń integracji sensorycznej u Twojego dziecka? Skontaktuj się z nami!
W Dobrym Miejscu jesteśmy po to, by wspierać Was na każdym kroku tej podróży.
